پالس‌های مثبت برجامی بر صنعت و بازار فولاد کشور به قلم آیین صنعت
در این مقاله آیین صنعت تولیدکنندهانواع میلگرد و انکربولت قصد ارائه تحلیلی جامع در زمینه اقتصادی فولاد را دارد. خبری که در جمعه گذشته (1400.11.02) منتشر شد، امیدهای جدیدی در دل فعالان صنعت فولاد ایجاد کرده است. بر اساس خبری که در روز جمعه از شبکه NBC NEWS اعلام شد، تغییراتی در تیم مذاکره‌کننده آمریکا ایجاد شده است که ممکن است مسیر مذاکرات برجام را در جهت مثبت تغییر دهند. با توجه به گفته‌های بهادر احرامیان، به هراندازه که به لغو تحریم‌ها و میسر شدن برجام نزدیک‌تر شویم، به همان اندازه نیز شرایط صادرات محصولات فولادی و صنعت فولاد بهبود پیدا می‌کند. بر این اساس، قبلا درباره تحلیل قیمت میلگرد ساده صحبت کردیم.در این مقاله تحلیلی خواهیم داشت بر شرایط صنعت و بازار قیمت فولاد کشور و تأثیر برجام بر آن.
سیگنال‌های مثبت برجامی
طی چند ماه گذشته شاهد برخی اتفاقات مثبت در روند مذاکرات وین بوده‌ایم. در این مدت رخدادهای مهمی مانند تغییر دولت آمریکا و آزاد شدن برخی از دارایی‌های بلوکه‌شده ایران، تکانه‌هایی بر جسم بی‌جان بازار ایران دادند که به طبع آن، ارزش دلار کاهش قابل‌توجهی را تجربه کرد. به دنبال آن، بازهم نوساناتی در قیمت‌ها ایجاد شد که با در نظر داشتن شرایط داخلی و بین‌المللی ایران قابل توجیه هستند.
طی چند روز گذشته خبرهای جدیدی منتشرشده‌اند که به اعتقاد تحلیلگران بازار دلار، می‌توانند سیگنال‌های مثبتی در نظر گرفته شوند. به ادعای NBC NEWS، ریچارد نفیو که به‌عنوان یکی از اعضای کلیدی تیم مذاکره‌کننده آمریکا شناخته می‌شود، از این تیم کنار گذاشته می‌شود تا در جایگاه دیگری در وزارت امور خارجه آمریکا ایفای نقش کند. حذف این مهره ملقب به معمار تحریم‌ها، می‌تواند به‌عنوان سیگنالی از طرف واشنگتن مبنی بر تمایل به بهبود روند مذاکرات وین تفسیر شود. بنابراین، امیدها در مورد بهبود روند مذاکرات جان دوباره‌ای گرفته‌اند.
تغییرات و شرایط بازار در نیم‌نگاهی تحلیلی
بازار فولاد به دلیل تأثیرپذیری شدید از قیمت روز سنگ‌آهن جهانی، بیلت و دلار نیمایی، به‌شدت نوسانی است. به همین دلیل، مصرف‌کنندگان محصولات فولادی همواره باید قیمت روز مقاطع فولادی مانند میلگرد و… را بررسی کرده و سپس برای خرید اقدام کنند. برای مثال، ارزش دلار در شب جمعه گذشته 27 هزار و 350 تومان بوده است و با توجه به اینکه نرخ دلار نیمایی طی هفته جاری روند نزولی خود را حفظ کرده، به نظر می‌رسد نمودار قیمت میلگرد، پروفیل آهن و سایر مقاطع فولادی نیز رو به کاهش بگذارد. البته عوامل دیگری مانند میزان عرضه و تقاضا نیز بر روی این قیمت‌ها تأثیر خواهند داشت. بنابراین، افزایش تقاضا از طرف مصرف‌کنندگان عمده داخلی مانند صنایع ساخت‌وساز و خودروسازی می‌تواند تأثیر چشمگیری در نوسانات نمودار قیمت بازار فولاد ایجاد کند.
بررسی‌های انجام‌شده با استفاده از تحلیل تکنیکال قیمت مقاطع فولادی نشان می‌دهند که رفتار بازار و نوسانات بازار به‌طور قابل‌توجهی تحت تأثیر رویدادهای سیاسی و سرنوشت برجام قرار دارند. برای مثال، تغییر دولت ایران، به روی کار آمدن جو بایدن رئیس جمهور آمریکا و آزاد شدن بخشی از دارایی بلوکه شدن ایران ازجمله رویدادهایی بودند که توانستند در نمودار تحلیل تکنیکال قیمت‌ها ردپایی از خود به‌جا بگذارند. با توجه به رویدادهای سیاسی در ماه‌های پایانی امسال برخلاف روند سال‌های گذشته، قیمت مقاطع فولادی رو به کاهش گذاشته است و به نظر می‌رسد که تا مدت‌زمان کوتاهی این روند ادامه داشته باشد.
وضعیت بازار قیمت فولاد با توجه به برجام
طی یک سال گذشته شاهد تغییرات و رویدادهای سیاسی مهمی بوده‌ایم که هر یک از آن‌ها تأثیر قابل‌توجهی در آینده برجام، قیمت دلار و شرایط بازار فولاد خواهند داشت. در این مدت دولت دو کشور ایران و آمریکا تغییر کرد و بخشی از دارایی ایران آزاد شد. این تغییرات توانستند قیمت دلار را کاهش داده و تکانه‌هایی به بازار وارد کنند. درواقع طی 2 سال اخیر شاهد کمرنگ شدن تأثیر بازارهای داخلی و افزایش نقش قیمت دلار در تعیین قیمت فولاد بوده‌ایم و هر خبر مهم در مورد برجام توانسته است قیمت فولاد را متحول کند. اما برجام چگونه می‌تواند در بازار فولاد و قیمت مقاطع فولادی تأثیر بگذارد؟ آیا تمام این تغییرات به‌واسطه قیمت دلار است؟
وابستگی قیمت فولاد به قیمت دلار
متأسفانه قیمت دلار تنها مشکل صنعت فولاد ایران نیست. تحریم‌ها و مخدوش شدن روابط سیاسی و تجاری ایران با سایر کشورها موانع دیگری بر سر راه رشد صنعت فولاد هستند که تنها به‌واسطه موفقیت برجام برطرف می‌شوند. با اعمال تحریم‌ها، محصولات فولادی ایران بخش عمده‌ای از سهم خود را در بازارهای بین‌المللی از دست دادند و فرصت رقابت با صنعتگران خارجی از تولیدکنندگان داخلی ربوده شد. به‌این‌ترتیب، بسیاری از پروژه‌های صنعت فولاد متوقف شدند و 85 درصد از سهم صادرات محصولات فولادی به فولاد خام اختصاص یافت. از طرف دیگر، تهیه مواد اولیه موردنیاز شرکت‌ها باوجود تحریم‌ها بسیار دشوار شده است. این چالش‌ها درنهایت عواقبی مانند کاهش سود حاشیه‌ای و افزایش قیمت محصولات ایرانی را در پی داشته‌اند.
همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، قیمت جهانی فولاد که از طرف آمریکا اعلام می‌شود، تأثیر چشمگیری بر قیمت روز مقاطع فولادی دارد. این قیمت‌گذاری بر اساس دلار است. با توجه به ارزش پایین ریال نسبت به دلار، قیمت جهانی فولاد می‌تواند چالش‌هایی برای فعالان صنعت فولاد ایران ایجاد کند. تأثیر دلار بر روی قیمت نفت نیز می‌تواند در قیمت دلار تأثیر بگذارد. زیرا بر اساس رابطه‌ای که میان شاخص نفت خام و قیمت فولاد وجود دارد، قیمت جهانی فولاد تحت تأثیر نوسانات شاخص نفت خام نیز قرار می‌گیرد و با بالا رفتن این شاخص، قیمت فولاد نیز روند افزایشی پیدا می‌کند.
پیش‌بینی قیمت فولاد
بررسی‌های انجام‌شده طی یک ماه اخیر، حفظ روند نزولی قیمت‌ها در بازار فولاد را گزارش داده‌اند. علت اصلی این روند نزولی، بهبود پیش‌بینی‌های صورت گرفته در مورد روند برجام است. تیم مذاکره‌کننده ایران در وین آمادگی خود را برای امضای یک توافق پایدار در روند برجام اعلام کرده است. بنابراین، نتیجه این تعاملات به موضع‌گیری و اهداف سیاسی کشورهای دور میز بستگی خواهد داشت. تحلیلگران بازار دلار حذف ریچارد نفیو از تیم مذاکره را یک سیگنال مثبت برای کاهش ارزش دلار می‌دانند و پیش‌بینی کرده‌اند که روند نزولی قیمت دلار تا مدتی حفظ می‌شود. بنابراین، تداوم یا معکوس شدن این روند با خبرهای جدید در مورد روند مذاکرات مشخص خواهد شود.
همواره بسته به ارزش دلار، قیمت فولاد نیز تغییر خواهد کرد. بنابراین، تأثیر مؤلفه‌های دیگری مانند تقاضای بازار در این میان کمرنگ‌تر خواهد بود. بر اساس خبرها، چین قصد سرمایه‌گذاری در بهبود خطوط ریلی و تجهیزات نفتی را دارد. تنها در این صورت است که میزان تقاضای مقاطع فولادی تغییر چشمگیری پیدا کرده و بر قیمت روز فولاد تأثیر می‌گذارد. بااین‌حال، بر اساس گفته‌های عرفان رحمانی، یکی از تحلیلگران بورس، احتمال تأثیرپذیری قیمت فولاد از همکاری ایرانی و چین تقریباً صفر است. زیرا کشور چین به‌عنوان بزرگ‌ترین و قدرتمندترین صادرکنندگان چین، همچنان با مازاد تولید روبه‌رو است.
سخن پایانی
باوجود خبرهای منتشرشده و سیگنال‌های دریافتی از برجام، آینده مذاکرات همچنان نامعلوم است. البته بنابر گفته نائب رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد، این حقیقت بر کسی پوشیده نیست که عمده مشکلات صنعت فولاد کشور ناشی از تصمیمات سیاست‌گذاران خارجی هستند و تا به این لحظه، شاهد اتفاقاتی نبوده‌ایم که بهبود وضعیت صنعت فولاد را در عمل میسر سازند. حتی با امضای سند همکاری 25 ساله ایران و چین نیز پیشبردی در صنعت فولاد کشور حاصل نشده است. این در حالی است که خبرها مبنی بر احتمال سرمایه‌گذاری چین بر روی توسعه خطوط ریلی و تجهیزات نفتی و افزایش تقاضای محصولات فولادی است.
