میلگرد یکی از مقاطع فولادی پرکاربرد در صنایع مختلف به‌ویژه ساختمان‌سازی است. این محصول فولادی میتواند در ساخت پل‌ها، ساختمان‌ها و سازه‌های فولادی استفاده شود؛ اما کاربرد صنعتی میلگرد به اینجا ختم نمی‌شود. میلگردها می‌توانند به عنوان ماده اولیه برای ساخت انواع اتصالات مانند میخ ، انکربولت،استاد بولت، پیچ و مهره مورد استفاده قرار بگیرند. همچنین برخی آلیاژها یا میلگردها با سطح سختی و استاندارد مناسب در ساخت انواع چکش و پتک فولادی کاربرد دارند. در ادامه ضمن بررسی ویژگی‌های این دسته آرماتور، به معرفی انواع چکش و پتک فولادی می‌پردازیم.
کاربرد صنعتی میلگرد ساده در ساخت چکش و پتک فولادی
یکی از موارد مهم کاربرد صنعتی میلگرد در تولید چکش و پتک فولادی است چرا که چکش‌ها و پتک‌های فولادی کاربرد بالایی در صنایع مختلف به‌ویژه ساختمان‌سازی و کشاورزی دارند. این ابزارها باید با بالاترین میزان مقاومت در برابر ضربه ساخته شوند؛ از این رو، در تولید آن‌ها از استاندارد ISO 15601 استفاده می‌شود. دو مورد از مهم‌ترین فاکتورهای این استاندارد، عدم وجود دکربورگی و ترک‌های سطحی و زیرسطحی در فولاد است. به همین جهت، میلگرد ساده Ck45 و 5Sp که با استفاده از مقاوم‌ترین و باکیفیت‌ترین آلیاژ فولاد تولید می‌شوند، بیشترین کاربرد را در ساخت چکش و پتک فولادی دارند.
جنس و آلیاژ به کار رفته در میلگرد، یکی از ویژگی‌های تعیین‌کننده کاربرد آن است. میلگردهای سیکا 45 (Ck45) و 5Sp از جمله میلگردهای ساده صنعتی کارخانه آیین صنعت هستند که با برخورداری از کیفیت سطحی و استاندارد مناسب، برای تولید چکش و پتک فولادی استفاده می‌شوند. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این آرماتورها، مقاومت بالای آن‌ها در برابر ضربه است که مانع از ترک خوردن پتک و چکش در حین کار می‌شود.
شمش فولاد 5sp یکی از مرغوب‌ترین آلیاژهای فولاد است که در ساخت آرماتور 5Sp مورد استفاده قرار می‌گیرد. آرماتور Ck45 با استفاده از فولاد Ck45 تولید می‌شود که از گروه فولادهای غیرآلیاژی یا همان فولاد ساده کربنی است. این فولاد به دلیل قرارگیری تحت عملیات حرارتی، استحکام بالایی پیدا کرده است و مقاومت بالایی در برابر ضربه و اصطکاک از خود نشان می‌دهد.
کاربرد انواع چکش و پتک فولادی
چکش و پتک فولادی که از موارد کاربرد صنعتی میلگرد است، دارای انواع و شکل‌های متفاوتی هستند. آن‌ها می‌توانند با دسته فولادی، چوبی یا فایبرگلاس تولید و عرضه شوند. دسته چوبی مقاومت بالاتری دارد؛ اما سنگین است و به نیروی بیشتری نیز برای استفاده نیاز دارد. چکش دسته چوبی سبک‌تر از دو نوع دیگر بوده و بیشتر وزن آن متعلق به سر فولادی است. دسته‌های چوبی آسیب‌پذیر هستند؛ اما در صورت بروز ترک یا شکستگی به راحتی می‌توان آن‌ها را با دسته چوبی مقاوم و سالم تعویض کرد. دسته فایبرگلاس نسبت به دسته چوبی ضربه بیشتری منتقل می‌کند و مقاومت آن نسبت به دسته چوبی بیشتر است. انواع چکش و پتک فولادی با توجه به کاربرد خود، ظاهر و ساختار متفاوتی دارند. پرکاربردترین انواع چکش و پتک فولادی شامل موارد زیر هستند:
- پتک سنگ‌شکن
- پتک‌های آهنگری
- چکش سر گرد
- چکش نجاری
- چکش جوش زدا
- چکش آجر
- چکش پونز
- چکش زمین‌شناسی
تبعات استفاده از آلیاژ غیراستاندارد در پتک فولادی
اگر چه از موارد کاربرد صنعتی میلگرد در تولید چکش و پتک فولادی است اما استفاده از آلیاژ غیراستاندارد و میلگرد نامناسب در ساخت پتک و چکش فولادی، بروز مشکلاتی مانند ترک و عدم استحکام کافی را به دنبال دارد. کربورگی یا کربوره کردن روشی است که برای افزایش سختی سطح قطعات فلزی به‌ویژه فولاد در برابر ضربه و سایش مورد استفاده قرار می‌گیرد. کربوره کردن با روش‌های مختلفی انجام می‌شود؛ اما هدف اصلی در تمام روش‌ها، افزایش سختی سطح فولاد و مقاومت نسبت به سایش فولاد است. بنابراین، سختی سطح بالا می‌رود؛ در حالی که عدد سختی مغز فولاد همچنان بی‌تغییر مانده است. این روش معمولاً در ساخت قطعات و ابزارهایی مانند یاتاقان و چکش که اصطکاک سطحی بالایی دارند، کاربرد دارد.
برای کربوره کردن یک قطعه فولادی نیاز است که قطعه، ابتدا حرارت دهی شود و به دمای خاصی برسد. با بالا رفتن دما، خاصیت نفوذپذیری فولاد بالا می‌رود. به این ترتیب، با قرار گرفتن در مجاورت یک ماده با درصد کربن بالا (در حالت جامد، مایع یا گاز) وارد واکنش سطحی می‌شود و سطح فولاد با جذب کربن، به درصد کربن بالاتری می‌رسد. به این فرایند که موجب افزایش درصد کربن و سختی سطح فولاد می‌شود، اصطلاحاً کربوره کردن می‌گویند.
دکربورگی عکس این فرایند است و موجب کاهش سختی سطح قطعات و ترد شدن مغز آن‌ها می‌شود. در صورت استفاده از آلیاژ غیراستاندارد در ساخت چکش و پتک فولادی، کربن موجود در سطح فولاد با قرار گرفتن در شرایط محیطی مانند گرمای بالای 700 درجه در کنار اتمسفر حاوی اکسیژن و هیدروژن، ترکیب شده و سطح عاری از عنصر کربن خواهد شد و متعاقب آن در بخش عملیات حرارتی این موضوع سبب اختلال در فرایند شده که در نهایت کیفیت و استحکام محصول تولیدی را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
بنابر آنچه گفته شد، دکربورگی مقاومت سطح در برابر سایش و اصحکاک را کاهش داده و قابلیت جذب ضربه را از بین می‌برد. این امر در ابزارهایی مانند پتک و چکش که همواره در معرض ضربه قرار دارند، موجب بروز ترک یا شکستگی می‌شود و کیفیت محصول را پایین می‌آورد.
سخن پایانی
چکش‌ها و پتک‌های فولادی ازجمله ابزارهای پرکاربرد در تمام صنایع شامل ساخت‌وساز، نجاری، آهنگری، کشاورزی، صافکاری و… هستند و اهمیت کاربرد صنعتی میلگرد غیر قابل چشم‌پوشی است. این ابزارها باید قابلیت جذب ضربه را داشته باشند و در برخورد با فلزات دیگر، سنگ‌ها و… دچار ترک، شکستگی و خوردگی نشوند. ازاین‌رو، در ساخت آن‌ها از میلگردهایی با کیفیت سطحی مناسب استفاده می‌شود. بنابراین اهمیت موضوع فوق میتواند حساسیت در خرید میلگردها را خاطر نشان کند. آیین صنعت به‌عنوان یکی از تولیدکنندگان محصولات فولادی در داخل کشور، در سال‌های اخیر اقدام به تولید میلگردهای مناسب برای ساخت چکش و پتک فولادی کرده است که کیفیت موردنیاز را در اختیار واحدهای تولیدی قرار می‌دهند.
جهت دریافت مشاوره خرید انواع میلگرد ساده و آجدار و همچنین انکر بولت با همکاران ما در آیین صنعت در ارتباط باشید.
